Belangenvertegenwoordiging is ook keuzes maken. Op welke beleidsdossiers zal je de komende jaren zwaar inzetten, en welke kwesties zal je even minder aandacht geven? Hoe hou je hierbij de balans tussen de langetermijndoelstellingen van je organisatie, en het inspelen op een externe omgeving die voortdurend verandert? Via het prioriteren van bepaalde dossiers filteren belangenorganisaties de signalen van hun leden. Dit selectieproces is een cruciaal aspect van hun vertegenwoordigende functie, aangezien het bepaalt welke standpunten van hun achterban een politieke megafoon krijgen. Dit zijn dus cruciale strategische vragen, die bepalend zijn voor de mate waarin leden zich verbonden voelen met de organisatie.
In een recent artikel ontwikkel ik samen met Darren Halpin (Australian National University) en Anthony Nownes (University of Tennessee) een analytisch kader om dit prioriteringsproces beter te doorgronden. Op basis van eerdere wetenschappelijk onderzoek onderscheiden we tussen vijf potentiele motieven om een bepaald dossier te prioriteren: interne responsiviteit, beleidscapaciteit, de politieke opportuniteiten structuur, het actualiteitskarakter en het niche-karakter van een specifiek thema.
Als interne responsiviteit de doorslag geeft, is het vooral belangrijk dat een dossier aansluit bij de missie van de organisatie en de voorkeuren van leden. Beleidscapaciteit verwijst naar zowel de financiële middelen als aanwezige expertise. Is er naast budgettaire ruimte ook voldoende knowhow in huis om dit dossier te professioneel aan te pakken? Naast deze twee interne factoren speelt de externe omgeving ook een belangrijke rol in dit proces. De politieke opportuniteitsstructuur verwijst naar het politiek speelveld. Zijn er politieke bondgenoten voor dit standpunt, en hoe groot is de kans op succes? Een ander potentiële drijfveer is het actualiteitskarakter van een dossier, de mate waarop het thema momenteel op de politieke agenda staat of aandacht geniet van een breed publiek. Een vijfde drijfveer, het niche-karakter van een dossier, heeft te maken met de interacties tussen belangengroepen. Werken er al veel organisaties rond dit dossier, of is het iets waar enkel jouw organisatie mee bezig is?
Uit ons onderzoek bleek dat al deze vijf drijfveren een rol spelen bij interne beleidsprioritering. Dit sluit aan bij het beeld van belangengroepen als evenwichtskunstenaars, die zowel luisteren naar leden, oor hebben naar de prioriteiten van beleidsmakers, als aandachtig de activiteiten volgen van andere belangenorganisaties. Hierbij wordt het belang van interne responsiviteit vaak iets hoger inschat dan de andere overwegingen. Deze conclusie sluit mooi aan bij de centrale boodschap van het BSAE congres op 21 november: ‘De toekomst van ledenorganisaties is werken aan de toekomst van leden”
